Шупашкар районӗ те, республика та Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен промышленноҫра ӗҫлекенсен уявне палӑртрӗҫ-ха. Ҫапах та ку вӑл уй-хирти ӗҫ вӗҫленнине пӗлтермессе те пултарать. Чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗ тӗлне, акӑ, асӑннӑ муниципалитетра кукуруза малалла вырнӑ.

Ҫапла, ҫак культурӑна юлашки ҫулсенче симӗс апатлӑх ҫеҫ мар, тырӑлӑх та ӳстереҫҫӗ. Маларах эпир асӑннӑ кун тӗлне Шупашкар районӗнче кукурузӑна 80 гектар вырнӑ. Тухӑҫ кашни гектартан вӑтамран 80 центнер тухнине пӗлтереҫҫӗ.

Патӑрьел, Куславкка тата Вӑрмар районӗсенче хӗвелҫаврӑнӑша 572 га ҫинчен пухса илнӗ. Унӑн тухӑҫӗ гектар пуҫне вӑтамран 14 центнер тухать. Кӗрхи ҫӗртме сухине тӑвассипе те республикӑри тепӗр хуҫалӑхсем малалла ӗҫлени паллӑ.

Шупашкар районӗнчи Яранкасси ялӗнче пурӑнакан Майоровсем темӗн тӗрлӗ чӗрчун та, кайӑк-кӗшӗк те усраҫҫӗ. Нумаях пулмасть вӗсем Альпака туяннӑ.

Майоровсем ятарласа Краснодар крайне кайса альпакӑн пӗр аҫине тата икӗ амине илсе килнӗ. Чӗрчунсем ҫула йӗркеллех чӑтса ирттернӗ, хӑйсене чиперех туяҫҫӗ. Хальлӗхе ҫемье вӗсене 30 кунлӑха карантина хупнӑ.

Альпака – Кӑнтӑр Америкӑра пурӑнакан чӗрчун. Вӑл 81-99 сантиметр ҫӳллӗш, 48-84 килограмм таять. Вӗсен ҫӑмӗ паха, вӑл сурӑхӑнни пекех, анчах ҫӑмӑлрах. Альпакӑн какайне те ҫиеҫҫӗ. Пасарта вӗсен тирне те сутаҫҫӗ.

Йӗпреҫ районӗнчи «Заря» агрофирмӑра пӑру вити уҫӑлнӑ. Унта 100 пуҫ вырнаҫать.

Ҫӗнӗ вите Малиновка поселокӗнче вырнаҫнӑ. Витене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ ҫӗре Йӗпреҫ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Горбунов хутшӑннӑ. Вӑл «Заря» агрофирма тӗслӗх пулнине палӑртнӑ. Ҫулталӑк каялла унта 200 ӗне вырнаҫмалӑх вите уҫнӑ. Унтах ӗне сумалли пӳлӗм, сӗт сивӗтмелли цех вырнаҫнӑ. Унтанпа ҫулталӑк ҫеҫ иртнӗ – ҫӗнӗ вите хута кайнӑ. Эппин, «Заря» агрофирма ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет.

Ку кӑна мар. Агрофирмӑра кӑҫал утӑ, тырӑ упрамалли хуралтӑсем те хута кайнӑ. Агрофирма директорӗ Рафис Айсын каланӑ тӑрӑх, хуҫалӑхра хальлӗхе 450 мӑйракаллӑ шултра выльӑх. Ҫитес вӑхӑтра вӗсем сенаж хумалли икӗ шӑтӑк тата 200 ӗне вырнаҫмалӑх вите хута ярасшӑн.

Паян Шупашкара республикӑри ял хуҫалӑх ӗҫченӗсем професси уявне пухӑннӑ. Календарьпе пӑхсан ку уяв юпа уйӑхӗнчех-ха, анчах вӑл вӑхӑтра уй-хирти ӗҫ вӗҫленсе ҫитеймест те, хресченсен уявне яланах чӳк уйӑхӗн малтанхи кунӗсенче ҫеҫ ирттереҫҫӗ. Паянхи уява Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче йӗркеленӗ.

Професси уявӗсене пуҫтарӑннисене республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев саламланӑ. Залри пысӑк сцена ҫине тухиччен вӑл агропромышленность предприятийӗсен продукцийӗпе паллаштаракан курава пӑхса ҫаврӑннӑ.

«Эпир сирӗнпе ака вӑхӑтӗнче, уй-хирти ӗҫ пынӑ вӑхӑтра час-часах тӗл пулнӑ. Эсир пурте пулас тухӑҫшӑн пӑшӑрханаттӑр», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Вӑл отрасльте ҫаврӑнӑҫуллӑ ертӳҫӗсем йышланса пынине палӑртнӑ. Район администрацийӗсен ертӳҫисене Михаил Васильевич ял хуҫалӑхне аталантарма пулӑшма чӗнсе каланӑ.

Пушкӑртстанра ящур чирне тупса палӑртнӑ хыҫҫӑн Чӑваш Енри ветеринарсемпе эпизоотологсем те ыйтупа ҫивӗчрех ӗҫлеме пуҫланӑ.

Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев Министрсен Кабинечӗн пайташӗсемпе тата федераци службисен Чӑваш Енри уйрӑмӗсен ертӳҫисемпе паян ирттернӗ канашлура та выльӑх-чӗрлӗх чир-чӗрӗпе кӗрешессине сӳтсе явнӑ.

Чӑваш Енри Патшалӑх ветеринари службин ертӳҫи Сергей Скворцов палӑртнӑ тӑрӑх, ветеринари ӗҫченӗсем республикӑра выльӑх чирӗсем анлӑ ан сарӑлччӗр тесе тӗрлӗ мероприяти йӗркелеҫҫӗ, профилактика ӗҫне сахал мар пурнӑҫлаҫҫӗ.

Мӑйракаллӑ шултра выльӑха лейкоз чирӗнчен сыхлама тӑрӑшаҫҫӗ. Килти сыснасене, хир сыснисене ҫивӗч тӗрӗслеҫҫӗ. Уртаракан чир выльӑхсем хушшинче ан сарӑлтӑр тесе ятарлӑ вакцинӑсем туса ӗлкӗрнӗ. Патшалӑхӑн ветеринари службин, Ветеринари тата фитосанитари надзорӗ енӗпе ӗҫлекен федераци службин специалисчӗсем республикӑра хӑрушлӑх ҫуккине ҫирӗплетеҫҫӗ.

Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче хӑмла плантацийӗ уҫма палӑртнӑ. «Ленинская искра» колхозра ҫӑвӗпех ӗҫсем пынӑ.

Хӑй вӑхӑтӗнче ку колхоз СССР халӑх депутачӗ, РФ культура тата ял хуҫалӑх тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Аркадий Айдак тӑрӑшнипе кӑрлесе тӑнӑ. Унта хӑмла ӳстернӗ кӑна мар, хӑйсен сӑра савучӗ те пулнӑ. Анчах СССР аркансан чылай ӗҫ пӑрахӑҫланнӑ.

Халӗ «Подвязный» сортлӑ хӑмлана Ачакра, Яракассинче тата Лапракассинче ӳстереҫҫӗ. «Ленинская искра» колхозра хунавсене ҫулсерен ҫӗнетеҫҫӗ. Яракассинче ҫулла 2 гектар ҫӗре кӑпкалатса, ҫумран тасатса тӑнӑ. Халӗ унта шпалерсем вырнаҫтараҫҫӗ, эрне вӗҫӗнче хунавсене лартӗҫ.

Сӑмах май, кӑҫал Етӗрне районӗнче хӑмла япӑх мар туса илнӗ. Ӑна 34 гектар ҫинче ҫитӗнтернӗ.

Паян, юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Вӑрнар районӗнче выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетмелли пысӑк комплекс хута кайнӑ. Асӑннӑ объекта Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ Малтикас тӑрӑхӑнче ҫӗклесе лартнӑ. Фермӑра 500 ӗне тата 400 пӑру вырнаҫтарма пулать.

«Чаплӑ пулӑма» республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа пӗрле Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ – ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хутшӑннине ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтерет. Вӗсем ҫеҫ-и, ытти тӳре-шара та хутшӑннӑ.

Пухӑннисене саламланӑ май Михаил Игнатьев ҫак ферма республикӑри чи пысӑккисенчен пӗри пулнине пӗлтернӗ. Кунта пуян ӗҫ опычӗпе паллашма ытти тӑрӑхран специалистсем вӗренме килнине палӑртнӑ. Ӗне тата пӑру тытмалли фермӑна тума хыснаран укҫа уйӑрса та пулӑшӗ. Пӗтӗмпе 90 млн тӑкакланнӑ, ҫав шутран 27 млн тенкӗ субсиди уйӑрӗҫ.

Пӗр килнӗ пек чухне Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев фермӑри пӳлӗмсене кӗрсе тухнӑ, условисемпе кӑсӑкланнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ ӗҫ тӑвакан влаҫра ӗҫлекенсемпе тунтикунсерен канашлу ирттерет. Михаил Игнатьев Сочире пулнӑран паянхи планеркӑна Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин ертсе пынӑ. Унта хускатнӑ ыйтусем шутӗнче тыр-пул хакӗ те пулнӑ.

Республика ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов республикӑра тӗш тырра, ҫӗрулмине пӗтӗмпех пухса кӗртнине пӗлтернӗ. Хальхи вӑхӑтра хирте пахча-ҫимӗҫ тата куккурус юлнӑ. Хӗвелҫаврӑнӑш та хиртех-ха: ӑна пухса илмелли — 7 пине яхӑн гектар.

Иван Моторин тыр-пул хакӗсемпе кӑсӑкланнӑ. Тасатнӑ-типӗтнӗ тырӑ хакӗ аптӑрамасть пулсан, типӗтмен тырра килограммне 3–3,5 тенкӗпех сутаҫҫӗ. Мӗн тӑвӑн, типӗтме услови ҫук хуҫалӑхсен кӑвакартса яриччен ҫак хакпах ярӑнтарма тивет.

Ыран, юпа уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ вӗҫленесси пирки ӗнер кӑна пӗлтернӗччӗ. Паян ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӑна юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗччен тӑсма ыйтнӑ.

Паян Михаил Васильевич Шупашкарти ял хуҫалӑх продукцине сутакан пасарсенче пулнӑ. Элтепер кунашкал ярмӑрккӑсем питӗ кирлӗ пулнине, ҫынсен унта пахча ҫимӗҫпе улма-ҫырлана йӳнӗрехпе туянма май пуррине аса илтернӗ. Кӑҫал ҫумӑрсем вӑраха тӑсӑлнӑран вырмана часах тухайман, ҫавна май халӑх халӗ хӗле хӗрсе кайсах хатӗрленет.

Вырма кая юлнине шута илсе Михаил Игнатьев ярмӑрккӑна тепӗр эрнене тӑсма ыйтнӑ. Аса илтерер: вӑл ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пуҫланнӑ.

Ку эрне вӗҫӗнче, шӑматкун, Шупашкарта «Кӗр парнисем» ял хуҫалӑх ярмӑрккине савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура хупӗҫ. Мероприяти «Северная» тата «Николаевски» суту-илӳ комплексӗсен лапамӗсенче пулӗ. Вӑл 10 сехетре пуҫланӑ.

Унта пыракансене чылай савӑнӑҫлӑ пулӑм кӗтет. Викторинӑсем ирттерӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗсене парнепе хавхалантарӗҫ. Пахча ҫимӗҫӗ тата улма-ҫырлана эрешлесе касас енӗпе ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ.

Аса илтерер: «Кӗр парнисем» ярмӑрккӑ ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫак тапхӑрта ҫынсем ял хуҫалӑх продукцине йӳнӗпе туянма пултарнӑ. Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Муркаш, Элӗк, Вӑрмар, Вӑрнар районӗсенчи аграрисем хӑйсен продукцине сутнӑ.